2025-26 साठी कर्नाटकमध्ये इयत्ता 1ली प्रवेशाच्या वयात सवलत
"16 एप्रिल 2025: कर्नाटक सरकारने शैक्षणिक वर्ष 2025-26साठी इयत्ता पहिलीमध्ये मुलांच्या प्रवेशासाठी असलेल्या वयोमर्यादेत एकवेळची तात्पुरती शिथिलता "
शालेय प्रवेशासाठी वयोमर्यादेत तात्पुरती सवलत: कर्नाटक सरकारचा महत्त्वाचा निर्णय!
बेंगळूर, दि. 16 एप्रिल 2025: कर्नाटक सरकारने शैक्षणिक वर्ष 2025-26साठी इयत्ता पहिलीमध्ये मुलांच्या प्रवेशासाठी असलेल्या वयोमर्यादेत एकवेळची तात्पुरती सवलत देण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. शिक्षण हक्क कायदा 2009 आणि अनिवार्य शिक्षण नियम 2012 नुसार, शैक्षणिक वर्षाच्या 1 जून रोजी ज्या मुलांचे वय 6 वर्षे पूर्ण झाले आहे, त्यांनाच इयत्ता पहिलीत प्रवेश दिला जातो. या नियमात यावर्षी पुरती सवलत देण्यात आली आहे.
काय आहे नवीन निर्णय?
नवीन आदेशानुसार, ज्या मुलांनी बालवाडी (पूर्व प्राथमिक शिक्षण) पूर्ण केले आहे आणि 1 जून 2025 रोजी ज्यांचे वय 5 वर्षे 5 महिने पूर्ण झाले आहे, त्यांना शैक्षणिक वर्ष 2025-26 साठी इयत्ता पहिलीमध्ये प्रवेश घेता येणार आहे.
या निर्णयाची पार्श्वभूमी काय?
♦️ यापूर्वीच्या सरकारी आदेशानुसार (क्रमांक: इपी 260 पीजीसी 2021, दि. 26.07.2022) इयत्ता पहिलीत प्रवेशासाठी मुलाचे वय 1 जून रोजी किमान 6 वर्षे असणे अनिवार्य होते.
♦️ त्यानंतरच्या सुधारित आदेशानुसार (क्रमांक: इपी 260 पीजीसी 2022, दि. 15.11.2022) ही वयोमर्यादा शैक्षणिक वर्ष 2025-26 पासून लागू होणार होती.
♦️ परंतु, अनेक पालकांनी त्यांच्या मुलांच्या प्रवेशासाठी वयोमर्यादेत शिथिलता देण्याची मागणी केली होती. कारण अनेक मुलांनी यापूर्वीच पूर्व प्राथमिक शिक्षण पूर्ण केले आहे.
♦️ शालेय शिक्षण विभागाने देखील 5 वर्षे 5 महिने वयोमर्यादा पुनर्निर्धारित करण्याची शिफारस सरकारला केली होती.
♦️ या संदर्भात राज्य शिक्षण धोरण आयोगाचा सल्ला मागवण्यात आला होता. आयोगाने राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 आणि इतर नियमांनुसार 6 वर्षांची वयोमर्यादा योग्य असल्याचे मत व्यक्त केले. तसेच, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर याच पद्धतीचा अवलंब केला जात असल्याचे त्यांनी सांगितले. वैयक्तिक अडचणींमुळे शिक्षण धोरणात बदल करणे योग्य नाही, असेही आयोगाने नमूद केले.
♦️ परंतु, ज्या मुलांनी शैक्षणिक वर्ष 2025-26पूर्वी पूर्व प्राथमिक शिक्षण पूर्ण केले आहे, त्यांच्या शैक्षणिक हिताचा विचार करून, आयोगाने 2025-26 या वर्षासाठी एकदाची शिथिलता देण्याची शिफारस केली.
सरकारचा अंतिम निर्णय:
राज्य शिक्षण धोरण आयोगाच्या शिफारशी आणि पालकांच्या भावनांचा आदर करत, कर्नाटक सरकारने शैक्षणिक वर्ष 2025-26 साठी इयत्ता पहिलीच्या प्रवेशासाठी असलेल्या 6 वर्षांच्या वयोमर्यादेत तात्पुरती शिथिलता देण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे, ज्या मुलांचे वय 1 जून 2025 रोजी 5 वर्षे 5 महिने पूर्ण झाले आहे आणि ज्यांनी पूर्व प्राथमिक शिक्षण पूर्ण केले आहे, त्यांना यावर्षी इयत्ता पहिलीत प्रवेश घेता येईल.
पुढील शैक्षणिक वर्षांसाठी नियम काय असतील?
सरकारने स्पष्ट केले आहे की, शैक्षणिक वर्ष 2026-27 पासून इयत्ता पहिलीमध्ये प्रवेशासाठी मुलाचे वय १ जून रोजी किमान 6 वर्षे असणे अनिवार्य असेल. तसेच, एलकेजीमध्ये प्रवेशासाठी 4 वर्षे आणि यूकेजीमध्ये प्रवेशासाठी 5 वर्षांची किमान वयोमर्यादा यापूर्वीच निश्चित करण्यात आली आहे आणि ती शैक्षणिक वर्ष 2025-26पासून काटेकोरपणे लागू केली जाईल.
शालेय शिक्षण विभागाच्या आयुक्तांना या आदेशाची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
हा निर्णय अनेक पालकांसाठी दिलासादायक ठरू शकतो, ज्यांची मुले वयोमर्यादेच्या अगदी जवळ आहेत आणि ज्यांनी यापूर्वीच पूर्व प्राथमिक शिक्षण पूर्ण केले आहे. मात्र, पुढील शैक्षणिक वर्षांपासून वयोमर्यादेचे नियम पूर्वीप्रमाणेच लागू राहतील, याची नोंद घेणे आवश्यक आहे.
संदर्भ: कर्नाटक सरकारचा आदेश क्रमांक: इपी 260 पीजीसी 2022, बेंगळूर दि. 16.04.2025
